Page 270 - JISMONIY TARBIYA VA SPORT_I.A.Tursunaliyev

To‘pni urib chiqarish

To‘pni to‘sish. Darvozaga yo‘naltirilgan to‘pga qarshilik ko‘rsatishda
qo‘llaniladigan asosiy vosita hisoblanadi. Yuqoridan, o‘rta va pastdan

kelayotgan to‘pni bir va ikki qo‘l bilan to‘sish mumkin. To‘sishni bajarayotgan
himoyachi qanchalik xujumchiga yaqin bo‘lsa, to‘p yunalishni aniqlash
shunchalik oson bo‘ladi. Shuning uchun himoyachi to‘pni ushlashga

tayyorlanishda diqqat bilan hujumchini, shuningdek, to‘pni kuzatishi va o‘z
vaqtida to‘p otayotgan o‘yinchini to‘xtatish uchun chiqishi lozim. Hujumchi to‘p
otishidan oldin himoyachi bevosita qo‘llarini yuqoriga ko‘tarib, kaftlarini oldinga

qaratib bir-biriga yaqinlashtiradi va to‘pni to‘sishda qo‘l barmoqlarini jarohatdan
saqlash uchun mushaklarini taranglashtiradi.

Yerdan sakratib otilgan to‘pni to‘sish sakrab
amalga oshiriladi. Shuning uchun himoyachi oldindan
oyoqlarini bukkan holatda tayyorlanib turishi kerak.

Qo‘shilish. Bu usul o‘yinchilarni nazorat qilishni
yo‘qotish xavfi tug‘il-ganda qo‘llaniladi. Himoyachilar

qo‘shilishib joy almashtirsa, bu holda ular
kuzatuvidagi o‘yinchilari ham o‘zgaradi. To‘siq
qo‘yilgan hujumchi orqaga harakat qilsa, shu zahoti

uning raqibi oldinga chiqib, hujumchi ketgan tomonga
83-rasm
o‘tadi. Odatda, bunday usul to‘siq qo‘yishda va
To‘pni ikki qo‘llab hujumchilarning qarama-qarshi o‘rin al-mashtirishida

to‘sish
qo‘llaniladi. Hujumchi himoya harakatlariga
qo‘shilganda, uni ta’qib qiluvchi yoki darvozaga yaqin turgan himoyachi
javobgar bo‘lmog‘i kerak. Hujumchining hujum harakatlarini qiyinlashtirish
uchun himoya qilishga o‘tgan o‘yinchi hujumchining kirish yulini va faol

harakatini to‘xtatishga harakat qilishi kerak. Buni amalga oshirish uchun
himoyachi qarama—qarshi harakat qilib, ta’qibchidan ozod bo‘lishi maqsadga
muvofiqdir.

6.5. Darvozabon o‘yini texnikasi

Darvozabon jamoada eng qiyin va mas’ul vazifani bajaradi. Uning
harakati faqat darvozaning xavfsizligini emas, balki xujum-ning natijasini ham

belgilaydi. Darvozabon uchun muhimi, avvalo, bo‘yi (180 — 190 sm), tezlik
reaktsiyasi, mo‘ljallay olish, chaqqonlik, kuch, chidamlilik kabi sifatlaridir.
Darvozabonning dastlabki o‘yin texnikasiga turish, siljish, chalg‘itishlar, to‘pni
qo‘l, oyoq, gavda bilan qaytarish va to‘pni uzatishlar kiradi. Darvozabon texnik

usullari-niing muvaffaqiyatli bajarilishi ko‘p jihatdan uning harakatga qanchalik

269