Page 8 - Sport oyinlari

Masalan, Spartada shunga o‘xshagan “episkirus” deb atalgan

o‘yin, Qadimgi Rimda – “harpastum” deb atalgan o‘yin, Italiyada –
“halqaga tushirish” o‘yinlari o‘ynalgan.

Qadim-qadim zamonlardan beri to‘p bilan o‘ynaladigan ko‘hna
o‘yinlar yer sharidagi juda ko‘p xalqlar hayotida alohida o‘rin
egallab turgan.

Ilk jamoa tizimi paydo bo‘lgan dastlabki davrlarda o‘yinlar
zamonning og‘ir turmush sharoitiga chidash uchun odamlarni
jismoniy chiniqishiga yaxshi yordam bergan, ularning mehnat

faoliyatida ham va maishiy turmushida ham bunday o‘yinlar muhim
ahamiyat kasb etgan.
Keyinchal ik odamlar qabila-qabila bo‘lib yashaydigan davrlarga

kelib, turli o‘yinlar, ayniqsa, koptok – to‘p bilan o‘ynaladigan
o‘yinlar asta-sekin mehnat faoliyatidan ajralib chiqqan hamda turli

ko‘ngilochar o‘yinlar, raqslar, bayram tantanalari artibutlari
qatoridan o‘rin olib, marosim tadbirlaridan biriga aylanadi.
Turli o‘yinlar, shu jumladan, basketbol o‘yini ham umumiy
hususiyatlari bilan ajralib turgan, lekin odamlar o‘rtasidagi turlicha

qarashlar, cheklangan kritaktlik singari mahdudlik ko‘rinishlari
salbiy ta’sir ko‘rsatib o‘yinlarning keng miqyosda rivojlanishiga

imkon bermagan.
Hozirgi zamon basketbol o‘yinining
rivojlanish tarixi 1891 yilning dekabr

oyidan boshlangan. Sprigfild shahridagi
(AQSH, Massachusets shtati) hristian –
ishchilar maktabi (hozirgi Springfild

kolledji)ning anatomiya va fiziologiya
o‘qituvchisi doktor Djeyms A.Neysmit
talabalarning qish faslidagi jismoniy

mashg‘ulotlarini bir qator
jonlantirishga qaror qildi. Neysmit

tomonidan ijro qilingan o‘yinning
dastlabki varianti beshta asosiy
shartdan va 13 ta asosiy qoidalardan

iborat bo‘lgan. O‘sha o‘yinning
dastlabki qoidalari 1892 yil 15 yanvarda “Uchburchak”
(“Triugolnik”) degan gazeta sahifalarida bosilib chiqadi. Neysmit

yangi o‘yin uchun futbol to‘pini tanlaydi, chunki bu to‘pni qo‘l bilan

7